W przypadku osób długotrwale unieruchomionych, znajdujących się ciągle w tej samej pozycji, trzeba liczyć się z powstaniem odleżyn. Wynika to ze stałego ucisk na tkanki, czemu towarzyszy też tarcie. Obecnie do dyspozycji jest sprzęt przeciwodleżynowy, łóżka rehabilitacyjne wyposażone w materace piankowe ze specjalnymi wypustkami, nakładki formowane, krążki przeciwodleżynowe, podkłady i ochraniacze na odleżyny. Nie brakuje też preparatów przeciwodleżynowych, płynów, kremów, olejków. Wszystko to ma przeciwdziałać bolesnym zmianom skórnym, zwiększyć komfort i przynieść ukojenie.
Jak uchronić pacjenta przed bolesnymi odleżynami?
Odleżyny to poważny problem, któremu należy zapobiegać. Na początku pojawia się rumień, który blednie samoczynnie po zmniejszeniu nacisku. Następnie pojawiają się obrzęki i pęcherze, z czasem powstaje powierzchowna rana. Jeśli dojdzie do obumarcia tkanki mięśniowej, to z rany zaczyna wyciekać ropna maź, po czym pojawia się tkanka martwicza, uszkodzona skóra może sięgnąć aż do tkanki tłuszczowej. Ostatnim stopniem odleżyn jest tkanka martwicza sięgająca kości i przetoki w ranie. Kluczowe jest wobec tego zapobieganie odleżynom, pamiętając o częstym zmienianiu pozycji chorego, najlepiej co godzinę. Chodzi tutaj o to, aby nie zaburzyć krążenia krwi i nie narażać tanek na długotrwały nacisk. W celu usprawnienia mikrokrążenia zaleca się stosowanie poduszek i krążków przeciwodleżynowych, które pełnią funkcję masażerów. Istotne będzie to, aby podczas zmieniania pozycji nie przesuwać pacjenta, ale unosić jego ciało. Zaleca się masować pacjenta i oklepywać, aby zwiększyć ukrwienie skory.
Profilaktyka odleżyn
Bardzo ważną kwestią w profilaktyce odleżyn jest właściwa pielęgnacja skóry chorego. Ciało należy myć naturalnymi i delikatnymi kosmetykami, następnie dokładnie osuszyć skórę. W środkach pielęgnacyjnych przeznaczonych do zapobiegania odleżynom znajdują się między innymi tlenek cynku, lanolina czy kreatyna. Pielęgnują i łagodzą podrażnienia. Codziennie powinno się też sprawdzać stan skóry pod kątem powstawania odleżyn. Nie można też zapomnieć o materacach przeciwodleżynowych, których nadrzędną funkcją jest zmniejszenie nacisku na tkanki lub zmienianie jego lokalizacji. Zapewniają one stabilność i zwiększają komfort życia pacjenta. Materac przeciwodleżynowy jest wyposażony w specjalna pompę, która wtłacza powietrze do znajdujących się w nim komór. W profilaktyce godne polecenie będą modele bąbelkowe, to samo dotyczy mniejszych odleżyn. Za wygodniejsze uznaje się jednak rurowe materace przeciwodleżynowe, uniwersalne, nadające się też do odleżyn II stopnia.